W 1921 r. odbył się w Polsce Pierwszy Spis Powszechny, w którym padło pytanie o narodowość respondentów. Spis nie objął całego terytorium odradzającego się i walczącego o swe granice państwa, wiele zastrzeżeń budziła też zastosowana metodologia.
W kolejnym spisie, w 1931 r. respondentów pytano o deklarowany język ojczysty. Odsetek ludności żydowskiej oficjalnie wynosił 7,8% w 1921 i 8,6% w 1931 r., de facto zaś ok. 10% (w 1921 r. niektóry respondenci mylnie pytanie o narodowość traktowali jako tożsame z przynależnością państwową, deklarację lojalności wobec państwa polskiego; w 1931 r. część Żydów wskazywała jako ojczysty inne języki niż hebrajski i jidysz, najczęściej polski.
Ludność ta zamieszkiwała wszystkie województwa, jakkolwiek z wyraźnym wskazaniem na Polskę Centralną, byłą Galicję i Ziemie Wschodnie. Międzywojenna Polska była pełna kontrastów: od błotnistych, czasem pozbawionych podstawowej infrastruktury komunikacyjnej mokradeł i błot Polesia, poprzez wielkomiejskie i uprzemysłowione ośrodki centralnej Polski po silnie zindustrializowany Śląsk.
Pełne kontrastów i wyraźnie różniące się od siebie były też społeczności żydowskie na scalonych z trzech zaborów ziemiach polskich Drugiej Rzeczypospolitej. Jeden element je jednak łączył: większość ludności żydowskiej mieszkała w miastach i miasteczkach, względnie osadach, które onegdaj utraciły prawa miejskie.
Tekst: prof. Konrad Zieliński (UMCS)
Mapka i tekst z albumu wydawnictwa Boni Libri „Świat utracony. Fotografie. Żydzi polscy 1918-1939”.
Prezentacja albumu | 18 sierpnia 2016 | godz. 17:00 |
„Miasto, miasteczko, wieś” | prezentacja albumu wydawnictwa Boni Libri Świat utracony. Fotografie. Żydzi polscy 1918-1939| Leszek Dulik (Boni Libri Lublin) | profesor Konrad Zieliński (UMCS) | Dom Architekta SARP | Rynek 20 |
PARDES FESTIVAL | 16-21 sierpnia | ZAPRASZAMY |
ZAPRASZAMY DO ŚLEDZENIA PARDES FESTIVAL NA FACEBOOKU:
(kliknij w obrazek poniżej)
